Zachowanie się wobec osób z niepełnosprawnościami to dla wielu z nas temat tabu. Nie chcemy źle, ale przez własne lęki często nie nawiązujemy kontaktu z takimi osobami albo pozostajemy zdystansowani.

Dlatego w ramach nowego cyklu Kodeks zachowania się wobec osób z niepełnosprawnościami chcemy pokazać Wam, w jaki sposób zachowywać się wobec takich osób oraz nawiązywać z nimi relacje. Wiemy, że znajomość tych kilku zasad pozwoli osobom sprawnym pokonać barierę lęku i niepewności w kontaktach z osobami z niepełnosprawnościami.

A więc zaczynajmy! 🙂

Zasady zachowania się wobec osób z dysfunkcją narządu ruchu

1. Nie naruszaj przestrzeni osoby z dysfunkcją narządu ruchu – nikt z nas nie lubi, kiedy nasza osobista przestrzeń jest naruszana. Sprzęt, z którego korzystają takie osoby, jest właśnie częścią ich strefy osobistej. Nie dotykaj i nie przestawiaj wózków, kul, chodzików. Unikaj wykorzystywania przestrzeni osobistej takiej osoby np. do potrzymania na jej kolanach swojego plecaka, płaszcza czy napoju.
2. Przed udzieleniem pomocy zapytaj, czy możesz to zrobić. Często, mając dobre intencje na widok osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu, niektórzy bez pytania pomagają w wykonaniu takich czynności jak np. pokonanie krawężnika, wyjście z autobusu czy otwarcie drzwi. Zapytaj, w jaki sposób możesz pomóc. Brak takiej wiedzy może spowodować upadek osoby z wózka lub przewróceniem się osoby korzystającej z kul czy chodzika.
3. Dostosuj postawę do perspektywy osoby siedzącej – weź krzesło i usiądź lub stań w takiej odległości, aby osoba na wózku nie musiała podnosić głowy i nadwyrężać karku, utrzymując z Tobą kontakt wzrokowy.
4. Buduj wspólną przestrzeń – osoba poruszająca się na wózku lub niskiego wzrostu nie wszędzie może dosięgnąć. Postaraj się umieścić jak najwięcej przedmiotów w zasięgu ich rąk. Upewnij się, że w dostępie do nich takie osoby nie mają żadnych przeszkód.
5. Zachowuj się naturalnie. Nie bój się używać zwrotów: „chodźmy”, „idziemy”, „proszę podejść” do osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu.

Zasady zachowania się wobec osób z dysfunkcją narządu słuchu

1. Kiedy chcesz się porozumieć lub porozmawiać z osobą z dysfunkcją narządu słuchu, wybierz miejsce, które jest spokojne i gdzie możecie porozmawiać jeden na jeden. Wyłącz radio, telewizor, zamknij okno – wszelki hałas przeszkadza, zakłóca komunikację.
2. Odwróć się do osoby, rozmawiaj twarzą w twarz i utrzymuj kontakt wzrokowy. Wiele osób niedosłyszących czyta z ruchu warg, potrafi też odczytywać sygnały płynące z ciała (mowa ciała), więc wykorzystuj mimikę i gest (ale nie zasłaniaj ust dłonią i nie mów karykaturalnie, przesadnie). Jeśli odwracasz głowę od rozmówcy, przerwij swoją wypowiedź.
3. Jeśli osoba z dysfunkcją narządu słuchu ma swojego tłumacza posługującego się językiem migowym, w rozmowie zwracaj się nie do tłumacza, ale do osoby, z którą rozmawiasz – w ten sposób okażesz jej szacunek. Pamiętaj – osoby z niepełnosprawnościami nie są przezroczyste.
4. W kontaktach z osobami z dysfunkcją narządu słuchu posługuj się raczej formą pisemną – wybierz sms lub mejla zamiast rozmowy telefonicznej. Jeśli chcesz pisać odręcznie na kartce, stosuj wielkie litery, proste zdania, pisz czytelnie.
5. Nie krzycz do ucha osobie z niepełnosprawnością słuchową – możesz mówić nieco głośniej, ale ważniejsze jest obniżenie tonu głosu. Niższe tony są lepiej przyswajalne niż piskliwe, wysokie. Mów też nieco wolniej. Pamiętaj, że najbardziej istotne są: uważność, cierpliwość i wyrozumiałość.

Zasady zachowania się wobec osób z dysfunkcją narządu wzroku 

1. Jeśli osoba z dysfunkcją wzroku ma asystenta, zwracaj się bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku, a nie do osoby towarzyszącej.
2. Kiedy pierwszy raz nawiązujesz kontakt z taką osobą, przedstaw się i powiedz o sobie zdanie lub dwa, ponieważ dźwięk Twojego głosu będzie dla osoby z dysfunkcją wzroku Twoją wizytówką i po nim będzie Cię identyfikować. Jeśli chcesz podać osobie rękę, powiedz: „Chcę uścisnąć Twoją dłoń” i poczekaj, aż osoba wyciągnie do Ciebie rękę.
3. Nie unikają określeń: „Zobacz”, „Widzisz?”, „Do zobaczenia”. Te słowa są częścią języka i brzmią naturalnie.
4. Jeśli chcesz pomóc osobie w poruszaniu się, nie chwytaj jej za ubranie czy za rękę i nie prowadź wbrew jej woli. Zapytaj, jak pomóc w poruszaniu się. Informuj konkretnie, jakie przeszkody są na drodze, np. czy są schody (w górę czy w dół), krawężniki, gdzie są meble, np. krzesło czy ławka, na której można usiąść. Nie używaj określenia: „Uważaj”, bo jest zbyt ogólne i osoba nie wie, czego się spodziewać.
5. Nie dotykaj przedmiotów, którymi posługuje się osoba, np. laski, okularów. Jeśli osoba ma psa asystującego, nie przeszkadzaj mu i nie dekoncentruj zwierzęcia – pies pracuje i w tym czasie nie może być głaskany czy karmiony smaczkami. Jedyne, co możesz zrobić, kiedy pies pracuje, to zaoferować mu miskę wody i podać ją, jeśli zgodę wyrazi właściciel zwierzęcia.